Begrafenissen zijn onbetaalbare luxe in Zimbabwe

Beauty Moyo staat te snikken een verlaten gang van het Parirenyatwa-ziekenhuis. Haar zuster is twee maanden geleden overleden. Groter nog dan de droefheid om het verlies is het verdriet over het feit dat haar familie geen degelijke begrafenis kan betalen. Ook zij heeft in de regeringskrant The Herald de oproepen gelezen om lichamen van overleden familieleden te komen afhalen. Haar familie in Glenview, een sloppenwijk van Harare, heeft beslist dat haar zus dan maar een armenbegrafenis moet krijgen.

Gelijkaardige taferelen in het Harare Central Hospital, waar een familie doelloos rondhangt voor het mortuarium. Een van hen, Namatai Jumba, legt uit dat haar vader in het ziekenhuis is overleden. De familie heeft geen geld om het lichaam te transporteren naar hun thuisstad Musana op dertig kilometer van de hoofdstad. We moeten eerst naar huis en vee verkopen voor we het transport kunnen betalen.

De directeur van het hospitaal, dokter Chris Tapfumayeni, bevestigt dat steeds meer Zimbabwanen de lichamen van hun overleden familieleden niet meer komen afhalen. Ze rekenen op de stad om voor een begrafenis te zorgen. De andere lichamen zijn die van zwervers die de politie van de straat heeft gepikt.

Een simpele begrafenis - inclusief grafsteen, een bescheiden kist en transport - kost algauw 380 Amerikaanse dollar. Dat is meer dan wat de meeste Zimbabwanen in een jaar verdienen. Zeventig procent van de bevolking is werkloos en heeft moeite om de touwtjes aan elkaar te knopen.

Terug in het ziekenhuis van Parirenyatwa toont directeur Thomas Zindoga de 66 lijken in het mortuarium. Het lijkenhuis is op de geur te lokaliseren, omdat het koelsysteem vorige week is uitgevallen. Binnen zijn de lijken op lugubere wijze op elkaar gestapeld. Er zijn kinderen bij en levenloze figuren bedekt met katoen of canvas. Sommige lijken liggen in een kast, andere op de vloer.

De stedelingen hebben minder geluk dan de mensen op het platteland, die hun doden op traditionele wijze kunnen begraven op het land van de familie. De aidsepidemie maakt het tekort aan begraafplaatsen nog nijpender. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie sterven elke week 3000 Zimbabwanen aan aids.

Philip Mataranyika van de Zimbabwaanse Vereniging van Doodgravers stelt vast dat steeds meer mensen opteren voor crematie, hoewel dat indruist tegen de traditie. Een probleem is dat het gemeentebestuur in haar enige crematorium intussen zonder gas gevallen is. Sommige lijken worden nu afgevoerd naar Bulawayo, de tweede stad van het land. Het crematorium daar werkt op diesel, maar die grondstof wordt stilaan ook schaars.

Een leider van de hindoegemeenschap in Harare heeft anoniem al geopperd bij hoge uitzondering ook niet-hindoes toe te laten tot hun kleine dieselcrematorium. Voor de families van Moyo en Jumbe biedt dat een mogelijk, maar niet ideaal alternatief, om toch afscheid te kunnen nemen van hun geliefden.