Atoomdeal met VS maakt coalitievorming in India nog moeilijker (analyse)

De Indiase verkiezingen, een monsteronderneming waarbij 714 miljoen kiesgerechtigden hun stem konden uitbrengen, werden verdeeld in vijf fases, van 16 april tot 13 mei. Op 16 mei worden de stemmen geteld. Opiniepeilingen zijn verboden sinds het begin van de verkiezingen.
Volgens een peiling van begin april zal er geen duidelijke overwinnaar uit de bus komen. De Congrespartij zou samen met zijn coalitiepartners op 195 zetels uitkomen, het blok rond de hindoenationalistische BJP zou 187 zetels krijgen en het ‘Derde Front’ van communisten en een aantal regionale partijen kan op 111 zetels rekenen. Er zijn 272 zetels nodig om een regering te vormen.

Atoomstrijd

Om aan de macht te blijven moet de Congrespartij dus hoogstwaarschijnlijk extra bondgenoten vinden, net als in 2004. Toen verleenden de Indiase communisten hun steun aan de minderheidsregering van premier Manmohan Singh. Maar ze zegden die samenwerking vorig jaar op toen de regering de nucleaire samenwerkingsovereenkomst met de VS ondertekende, ondanks niet aflatend verzet van de communisten en heel wat andere parlementsleden.
Het zit de tegenstanders vooral hoog dat de regering aan de VS lijkt te hebben beloofd dat India binnen afzienbare tijd het Non-proliferatieverdrag zal ondertekenen. Voor veel Indiase politici komt die overeenkomst, die de verspreiding van kernwapens buiten de VS, Rusland, China, Frankrijk en Groot-Brittannië moet tegengaan, neer op een zware aantasting van de Indiase soevereiniteit.
De regering van Manmohan Singh overleefde het wegvallen van de communistische bondgenoten dankzij de steun van de Samajwadi Party (SP), een regionale partij.

Alternatief voor grote partijen

De twee grote Indiase communistische partijen, die samenwerken in een Links Front, zeggen dat ze niet van plan zijn een nieuwe alliantie aan te gaan met de Congrespartij. “De regering van Manmohan Singh heeft zich zo goed als overgeleverd aan de imperialistische druk van de VS” oordeelt Prakash Karat, de leider van de CPI-M, een van de twee grote communistische partijen. Karat hoopt dat er een regering zonder de Congrespartij en zonder de BJP tot stand kan komen zodat “India zijn trotste plaats in de internationale gemeenschap kan herstellen door een onafhankelijk buitenlands beleid te voeren.”
Zelf was het Links Front in 2004 goed voor 61 zetels en nu zouden de communisten nog slechter kunnen scoren, maar ze hopen dat het ‘Derde Front’ dat ze samen met andere regionale partijen hebben opgezet, toch een alternatieve regeringscoalitie kan vormen.   
In dat plan spelt de Bahujan Samaj Party (BSP) een centrale rol. De partij van de machtige politica Mayawati is nu al aan de macht in de dichtbevolkte deelstaat Uttar Pradesh en zou 80 zetels kunnen veroveren. Mayawati heeft al doen uitschijnen dat ze meer voelt voor het Derde Front dan voor de blokkken rond de Congrespartij en de BJP.
Het Links front heeft ook een sterke relatie opgebouwd met de Biju Janata Dal (BJD) die aan de macht is in Orissa, de AIADMK-partij van de voormalige deelstaatpremier van Tamil Nadu Jayaraman Jayalalithaa, de Telugu Desam Party (TDP) in Andhra Pradesh en met verscheidene kleinere partijen. En dinsdag (12 mei) kondigde de Samajwadi Party (SP), die vorig jaar de Congrespartij nog uit de nood hielp, formeel aan dat ze ook wil aansluiten bij het Derde Front.

Congrespartij houdt deur open

De Congrespartij, die alle moeite van de wereld heeft om zijn huidige coalitiepartners rond zich te houden, kan alleen proberen partijen uit het nieuwe blok los te weken. De partij hoopt een coalitie te kunnen aangaan met de BSP van Mayawati en heeft inmiddels ook al ouvertures gemaakt naar de TDP – al lust die partij zijn concurrenten van de Congrespartij op regional vlak rauw – en de AIADMK van Jayalalithaa. Het is een moeilijke evenwichtsoefening, want elke nieuwe bondgenoot dreigt bestaande partners te ontstemmen.
Ook voor samenwerking met de communisten houdt de grootste regeringspartij de deur open. Naarmate de telling van de stemmen nadert, klinkt de communistische leider Karat opeens minder resoluut in zijn afwijzing daarvan. “Laten we het einde van de verkiezingen afwachten”, antwoordde hij maandag aan journalisten die een reactie vroegen op het aanbod van de Congrespartij. “Na 16 mei zullen we zien…”