Arme boeren op de vlucht voor honger

In het noorden van Bangladesh is november normaal een drukke tijd voor de boeren: na maanden van geduldig afwachten moet de winteroogst van de rijstvelden worden gehaald. Voor de miljoenen landloze boeren die op andermans akker moeten werken om iets te verdienen, komt de oogst meestal net op tijd om weer wat geld te verdienen om hun voorraden aan levensmiddelen te kunnen aanvullen. Maar in sommige gebieden hebben overstromingen de winteroogst doen mislukken, terwijl arme mensen sneller dan anders door hun reserves zaten door de forse prijsstijgingen van oktober en november.

De ‘monga’, de traditionele schaarste waarmee arme boeren in september en oktober te kampen hebben, blijft dit jaar aanhouden en lijkt ook meer op een echte hongersnood. De miljoenen landarbeiders in het noorden van het land verdienen in normale omstandigheden gemiddeld 1,1 euro per dag. Maar nu knaagt de honger zo erg dat ze hun diensten ook al voor 30 eurocent per dag aanbieden. Al bijna 100.000 boeren uit het noorden van het land zijn in de hoofdstad Dhaka aangekomen. Ze hopen een baantje te vinden om de barre tijd door te komen. Wanneer ze kunnen terugkeren, weten ze niet. Ook de steden in de zuidelijke en zuidoostelijke regio’s Sylhet, Moulavibazar, Comilla en Chittagong komen stromen vluchtelingen aan.

Volgens krantenberichten zijn er al zeker 24 mensen gestorven aan ziekten als gevolg van de honger die ze in september en oktober hebben geleden. De krant ‘Jugantar’ schreef onlangs dat hongerlijders in het disctrict Rangpur gekookt onkruid of bananenbladeren eten om hun maag te vullen. Dat leidt tot ernstige gevallen van diarree, waaraan ook al 38 mensen zouden zijn bezweken.

Maar volgens minister van Voedsel Abdullah al Noman is er nog niemand van honger gestorven en is de voedselschaarste in het noorden van het land niet zo erg als sommigen willen laten geloven. De alarmerende krantenberichten zijn volgens hem het werk van de oppositie. Die probeert inderdaad munt te slaan uit de situatie.

De regering is begonnen met het verstrekken van noodhulp in de getroffen gebieden - een teken dat er wel degelijk iets aan de hand is. Daarbij zouden sommige streken wel over het hoofd worden gezien, terwijl de voedselleveringen ook verstoord zouden worden door misdaadbendes.

Naast de regering krijgen ook de sterke Bengalese ngo’s kritiek. Volgens de vooraanstaande econoom Atiur Rahman ondernemen grote organisaties als het Bangladesh Rural Advancement Committee (BRAC), de Grameen Bank en Proshika te weinig.

Honger is een aanslepend probleem in Bangladesh. Volgens de VN-Voedsel- en Landbouworganisatie (FAO) waren in de tweede helft van de jaren 90 meer dan de helft van de Bengalese kinderen jonger dan vijf te licht voor hun leeftijd. In de periode 1999-2001 waren 44 miljoen inwoners van Bangladesh ondervoed. Dat is bijna een derde van de bevolking. Dat is een daling met bijna vier miljoen ten opzichte van 1995-1997, maar een stijging met bijna vijf miljoen in vergelijking met het begin van de jaren 90. Sindsdien is de Bengalese bevolking wel fors toegenomen.