Argentijnse president ziet "pogingen tot afzetting"

Fernández’ regering ligt al sinds eind 2007 in de clinch met diverse sectoren. Maar de laatste drie maanden zijn de botsingen met de oppositie, de media en de rechters bijzonder zwaar geworden.

President Fernández besloot in januari, op basis van een decreet, reserves van de Centrale Bank te gebruiken om de buitenlandse schuld te betalen. Een rechtbank verbood dat. Fernández verweet de rechters partijdigheid en kondigde aan dat ze de vonnissen naast zich neer zou leggen. De oppositie wil van geen schuldaflossing weten zolang hiervoor geen wet wordt goedgekeurd na een debat in het parlement.

Volksvertegenwoordiger Elisa Carrió, leider van de Burgercoalitie, verwijt president Fernández een “autoritaire sprong” en kondigde aan dat ze haar zou aanklagen bij de Organisatie van Amerikaanse Staten (OAS). De president antwoordde dat er “duidelijk pogingen tot afzetting” zijn.

Harde oppositie

Bij de parlementsverkiezingen vorig jaar verloor Fernández’ peronistische partij haar absolute meerderheid. Daardoor krijgt ze het nu harder te verduren van de oppositie. Die is versnipperd maar sluit de rangen in haar strijd tegen Fernández’ initiatieven.

Volgens sommige analisten verzwakken de bedreigingen de institutionele stabiliteit. Andere zien niet echt een risico maar zeggen wel dat de politici zich op glad ijs begeven. Nog andere waarnemers doen het conflict af als een weinig orthodoxe manier om aan politiek te doen.

Volgens politoloog Sergio Berensztein van enquêtebureau Poliarquía worden “de risico’s dat het conflict ontaardt in een autoritaire regressie en een periode van institutionele onderbreking steeds groter.” Een staatsgreep zoals vorig jaar in Honduras sluit hij uit. Maar de situatie mag niet blijven escaleren, waarschuwt hij.

Al sinds aantreden onder druk

Socioloog Norma Giarraca van de Universiteit van Buenos Aires merkt op dat de regering al bijna sinds haar aantreden onder druk staat. De eerste keer dat Fernández waarschuwde voor een poging tot afzetting was in 2008, toen ze maandenlang overhoop lag met de landbouworganisaties.

Het verschil is nu dat ook een ruime sector van de oppositie alles of niets wil spelen, zegt Giarraca. Door het verlies van haar absolute meerderheid kan de regering nauwelijks nog onderhandelen. “Er is een spectaculair spel aan de gang waarin regering noch oppositie de logica van vriend en vijand willen doorbreken. Ze denken allemaal alleen maar aan hoe ze hun macht kunnen verstevigen en aan niets anders.”

Politoloog Ana María Mustapic van de Universiteit Torcuato Di Tella denkt niet dat het conflict tot een afzetting van de regering leidt. “De oppositie zou daarin geïnteresseerd moeten zijn en dat lijkt niet het geval.” In tegenstelling tot Honduras beschikt Argentinië over de mogelijkheid van een politiek proces, een impeachment-procedure die tot de afzetting van een president of regering kan leiden, merkt Mustapic op.

Voor zo’n procedure is een tweederdemeerderheid nodig in het Congres en dat is moeilijk haalbaar, zegt de politoloog. Ook vervroegde verkiezingen acht ze niet waarschijnlijk. Vandaag is niet hetzelfde klimaat van ontevredenheid aanwezig als toen Raúl Alfonsín (1983-1989) en Fernando de la Rúa (1999-2001) vervroegd moesten opstappen, zegt ze.

Gekibbel

Volgens een recente opiniepeiling van Management & Fit gelooft bijna twee derde van de Argentijnen niet dat er “een plan is van de oppositie, de media en justitie om de regering te destabiliseren.”

Uit diezelfde enquête blijkt ook dat de meeste Argentijnen de politici oproepen tot dialoog. “De mensen vragen dialoog, consensus, ze willen dat er een einde komt aan de botsingen”, besluit Management & Fit uit het onderzoek. “Ze vragen dat het gekibbel tussen de politieke leiders ophoudt en dat ze aan oplossingen beginnen te werken voor hun problemen, zoals de veiligheid, inflatie en werkgelegenheid.”