Amerikaans paternalisme hindert werking Iraakse politie

Met toestemming van de tweede man van de Iraakse politie, generaal Amer Ali, verschijn ik bij politiebureau Asha’ab in Bagdad voor een interview met politiefunctionarissen. Maar de Amerikaanse politieofficier Schneider bij het checkpoint zegt na een blik op mijn toestemmingsbrief alleen dat ik toestemming moet hebben van de CPA (het tijdelijke Brits-Amerikaanse bestuur in Irak. Aan de telefoon met het perscentrum van de CPA krijg ik eerst te horen dat de Iraakse politie en niet de Amerikaanse militairen over toegang tot politiebureaus gaan, maar dat wordt dan door iemand anders weer tegengesproken. Tot 30 juni zijn de VS nog volledig verantwoordelijk, is de uiteindelijke boodschap.

Het wordt nog verwarrender. Majoor Bassim Hamid, woordvoerder van de Iraakse politie, verzekert mij vervolgens dat generaal Amer de volledige verantwoordelijkheid over het politiebureau heeft. Als ik aan Shane Wolfe, woordvoerder van de CPA, vraag hoe het kan dat Amerikaanse militairen geschreven orders van de generaal van de Iraakse politie terzijde schuiven, stelt hij voor dat ik de generaal maar moet ontmoeten bij het checkpoint, zodat het misverstand uit de wereld kan worden geholpen.

Mijn treurgang van het kastje naar de muur illustreert de onwil van de Amerikanen om de macht daadwerkelijk over te dragen, een onwil die op de politiebureaus wel zeer duidelijk zichtbaar is. De praktijk staat ver af van de uitspraken van president George W. Bush, die op 24 mei in een persverklaring stelde dat de coalitietroepen een duidelijk doel hebben, namelijk de macht overdragen aan de Iraakse bevolking.

Iraki’s beschouwen de blijvende bemoeienissen van de Amerikanen als een zware belediging. Bovendien versterkt de aanwezigheid van Amerikaanse militairen in politiebureaus de kans op aanslagen. Politiebureaus zijn al een doelwit van terroristen en met aanwezigheid van Amerikanen slaan ze ook nog eens twee vliegen in één klap, zegt majoor Hamid. Verschillende politiebureaus in Bagdad worden bezet door Amerikaanse militairen. Dat zou de Iraki’s ervan weerhouden een beroep op de politie te doen, omdat ze niet bij de bezetter willen aankloppen.

De Iraakse politie zegt veiligheidsproblemen te verwachten in de hoofdstad als de macht op 30 juni wordt overgedragen aan de Iraki’s. De geweldscriminaliteit in Bagdad is momenteel drie tot vier maal zo hoog als onder het bewind van Saddam Hoessein, wat blijkt uit cijfers van het mortuarium. Generaal Amer denkt dat het hoge aantal moorden in Bagdad deels veroorzaakt wordt door wraakacties. Een oud regime moet plaatsmaken voor een nieuw. Dat brengt met zich mee dat er afrekeningen plaatsvinden.

De Iraakse politie zegt te weinig geld en middelen te hebben om effectief te kunnen optreden. Omdat de politie nauwelijks de gelegenheid krijgt zelfstandig op te treden, zouden pogingen om de situatie te stabiliseren gehinderd worden. We hebben te weinig wapens en vanwege de aanwezigheid van Amerikaanse militairen mogen we geen zware wapens in bezit hebben, zegt majoor Bassim Hamid.

De training van politiemensen duurt slechts acht tot tien weken, omdat in korte tijd zoveel mogelijk mensen opgeleid moeten worden. De Iraakse politiemacht in Bagdad telt momenteel tussen 12.000 en 15.000 man, terwijl er volgens Amer minstens 20.000 politiemensen nodig zijn om de hoge aantallen verkrachtingen, ontvoeringen, moorden en autodiefstallen in te dammen.

De politie heeft het vertrouwen niet weten te winnen van de bezetters, maar ook niet van de Iraakse bevolking, zegt Askhram, een zakenman in Bagdad. Als de politie haar werk goed deed, dan konden aanslagen worden voorkomen. Rasool Ali Hussein (20), die werkt bij een sapbar in het centrum van Bagdad, zegt dat Iraakse politieagenten het risico lopen vermoord te worden omdat ze samenwerken met de Amerikanen. Maar de Iraakse politie kan volgens hem beter zorgen voor veiligheid dan de Amerikanen. Zij zijn de enigen die de klus kunnen klaren. (JS/ADR)