'Aids-remmers alleen voor rijke Rwandezen'

Mijn kleine broer zou niet zo ellendig aan zijn einde zijn gekomen als hij een kuur met aids-remmers had gekregen, zegt Bernard Niyonzima, een buschauffeur in de Rwandese hoofdstad Kigali. Denken de mensen die verantwoordelijk zijn voor de verdeling van de medicijnen dat we zo dom zijn dat we niet zien dat de armen gediscrimineerd worden?

Het cijfer dat de Nationale Commissie voor Aids-bestrijding (CNLS) noemt, stuit op ongeloof en verontwaardiging bij Rwandese aids-groepen. 9 op tien aids-patiënten slikt? Klopt niet, zegt Mireille Uwamwezi, de voorzitster van Twisungane, een ngo die werkt rond aids in het district Rusizi, en het zuidwesten van Rwanda. Dit soort van zelfingenomenheid is karakteristiek voor bepaalde overheidsdiensten. Men houdt geen rekening met de mensen die minder geld hebben. Uwamwezi is zelf seropositief en verloor haar man aan aids.

Een behandeling met aids-remmers kost in Rwanda momenteel 25 euro per maand. Dat is tien keer minder dan vroeger. De Rwandese overheid heeft de kost voor patenten kunnen drukken.

Maar voor de modale Rwandees blijft 25 euro per maand een bom geld. Kijk, ik verdien maar 30.000 franc (45 euro) per maand, zegt Philomène Mukunde, een vlechtster in een klein kapsalon in Kigali die seropositief is. Ik kan het me niet veroorloven om aids-remmers te kopen. Ik moet ook nog eten en kleren kopen!

De ngo ‘Twisungane’ verwijt de autoriteiten een gebrek aan transparantie. De verdeling van aids-remmers gebeurt arbitrair. Er is nooit enige transparantie geweest. De regering kijkt niet genoeg toe of de hulp efficiënt gebeurt.

De Nationale Commissie voor Aids-bestrijding (CNLS) is geen toonbeeld van openheid. De basisgegevens over HIV en aids zijn niet openbaar, luidt het antwoord als we vragen om de cijfers achter de cijfers te mogen inkijken.

De overheidsinstelling spreekt echter tegen dat de verdeling arbitrair gebeurt. Patiënten die willen genieten van aids-remmers, moeten een toelating hebben die getekend is door een commissie van vijf personen. Er één commissie per sanitair district, zegt dokter Kitoko Mbuguje, één van de directeuren van de CNLS. De overheidsinstelling TRAC verdeelt de aids-remmers over 200 ziekenhuizen en gezondheidscentra.

Rwanda ontvangt behoorlijk wat geld voor aids-bestrijding. Zo kreeg Rwanda honderden miljoenen dollar van het Wereldwijd Fonds tegen aids, malaria en tbc. Dat geld wordt niet steeds even efficiënt besteed. Er zijn gevallen geweest van projecten waarbij er misbruik is geweest. We eisen nu harde garanties van aids-groepen dat de middelen beter besteed worden, zegt Mbuguje.

De meest recente cijfers tonen dat 3 procent van de Rwandezen of 17 procent van de seksueel actieve bevolking eind 2005 positief testte op HIV. In Kigali is 13,5 procent seropositief. (MM/PD)