2002 was jaar van de islam voor Amerikaanse tv-zenders

Tyndall stelde een lijst op met de 20 onderwerpen die de drie grote networks
- American Broadcasting Corp (ABC), National Broadcasting Corp (NBC), en
Columbia Broadcasting System (CBS) - het vaakst op het scherm brachten.
Nieuws uit de islamitische wereld voert de lijst aan: 60 procent van de
totale zendtijd die de nieuwsprogramma’s van de drie networks aan de
onderwerpen uit de top-20 besteedden, ging over Israël-Palestina, Irak,
Afghanistan en de jacht op Osama bin Laden en zijn netwerk al-Qaeda.

Ongeslagen op nummer één staat het Israëlisch-Palestijns conflict. De
Israëlische premier Ariel Sharon kreeg de titel ‘meest nieuwswaardige man
van het jaar’, boven de Palestijnse leider Yasser Arafat of Saddam Hoessein.
Op nummer twee van de top-20 komt de nasleep van 11 september, op nummer
drie het verdrijven van het Taliban-regime uit Afghanistan. Na het volgende
topic, Irak, is de top-10 helemaal Amerikaans: het Enron-schandaal, de
scherpschutter die meer dan een dozijn burgers neerkogelde,
pedofilieschandalen rond Katholieke priesters en mogelijke terroristische
aanslagen op Amerikaanse bodem.

Maar bij de volgende tien onderwerpen hebben er enkele weer een Islamitisch
tintje: de klopjacht op leden van al-Qaeda (nummer 11), de ontvoering en
moord op Wall Street Journal-journalist Daniel Perle in Pakistan (16) en de
dreigende kernoorlog tussen Pakistan en India (17).

Aangezien enquêtes aangeven dat het grootste deel van de Amerikanen zich
voor internationale nieuwsgaring op televisie in plaats van op kranten,
tijdschriften of radio verlaat, is het onderzoek een aanwijzing voor het
wereldbeeld van de modale Amerikaan.

Volgens commentatoren hielp de overvloed aan buitenlands nieuws president
George W. Bush de aandacht weg te houden van thema’s waar Democraten
doorgaans sterk mee scoren bij verkiezingen, zoals gezondheidszorg, milieu,
onderwijs en economische fraude. Het schandaal rond de vervalste boekhouding
van oliegigant Enron kreeg vooral bij het losbarsten begin 2002 veel
aandacht, maar in zijn totaliteit kreeg het onderwerp ‘bedrijfsfraude’ in
2002 minder dan 10 procent van de nieuwstijd. En het enige milieuonderwerp
dat de top-20 haalde, betrof de grote branden die in de zomer de VS
teisterden. In 2002 werden in het nieuws van ABC, NBC en CBS driemaal minder
tijd besteed aan milieu dan in 2001. Toeval of niet, het waren de Democraten
die de grote verliezers werden van de tussentijdse verkiezingen van het
Congres in november vorig jaar.

Het is veelbetekenend hoe in het nieuws onderwerpen worden gepersonaliseerd
en geamerikaniseerd, zegt Jim Naureckas, een analist bij de mediawaakhond
Fairness and Accuracy in Reporting. Zo wordt bij de dreiging van een
kernoorlog en van de dood van miljoenen mensen, aan één persoon - een
Amerikaan - veel meer zendtijd besteed. Híj is het slachtoffer van
terrorisme.

Ook de ngo Artsen zonder Grenzen (AzG) hekelt de manier waarop in de VS
internationaal nieuws wordt gebracht. De organisatie publiceerde een lijst
met 10 humanitaire catastrofes, die in 2002 niet (of uiterst onvoldoende)
aan bod kwamen in de Amerikaanse media. Het gaat onder meer om de
hongersnood in Angola, burgeroorlogen in Liberia, Sudan en Somalië, en een
dramatische verheviging van de burgeroorlog in Colombia. Deze onderwerpen
moeten worden gebracht, zegt Nicolas de Torrente, directeur van AzG-VS. In
de ervaring van AzG is stilte de medeplichtige van geweld, straffeloosheid
en verwaarlozing. Bij crisissen kan media-aandacht een immense invloed
uitoefenen op de vastberadenheid om tot olossingen te komen; voor de meeste
Amerikanen lijkt het echter alsof deze humanitaire rampen niet bestaan.

Het Tyndall report zocht ook uit welke vrouw in 2002 het meeste
media-aandacht kreeg. Waar in 2000 procureur-generaal Janet Reno het meest
in de kijker liep, was dat dit jaar Andrea Yates, een huisvrouw uit Houston
die haar vijf kinderen verdronk. Zij kreeg net iets meer dan de helft meer
zendtijd dan de nucleaire dreiging tussen India en Pakistan.