Egyptische bevolking blijft snel groeien, maar de economie volgt niet

De bevolking van Egypte groeit snel, en dat zet de ontwikkelingsdoelen van het land onder druk. De sleutel tot een duurzame oplossing, zeggen experten, zijn gezinsplanning en de toegang tot onderwijs voor meisjes en vrouwen.

Het aantal Egyptenaren is tussen november 2022 en juni 2023 met een miljoen mensen gestegen van 104 miljoen naar 105 miljoen. De cijfers van het Centraal Bureau voor Statistiek (CAPMAS) vertellen dat er in Egypte elke 245 dagen een miljoen mensen bijkomen, oftewel drie mensen per minuut. Ondertussen staat het armoedepercentage in het land op 27,3 procent.

Daling in aantal geboorten

Er is niet enkel sprake van bevolkingstoename, ook de bevolkingsdichtheid in Egypte is toegenomen, van 100,1 mensen per vierkante kilometer in 2020 tot 104,2 in 2023. Caïro is de dichtstbevolkte regio in Egypte, met meer dan 10 miljoen inwoners, gevolgd door Gizeh, met 9,5 miljoen inwoners.

Met 3,5 geboorten per vrouw in 2014 naar 2,85 geboorten per vrouw in 2021 lijkt er wel een daling te zijn ingezet van het vruchtbaarheidscijfer. Het jaarlijkse geboortecijfer blijft met 2,2 miljoen nieuw geborenen per jaar nog hoog. Zelfs als de huidige vruchtbaarheidscijfers stabiel blijven, zal de Egyptische bevolking 119 miljoen inwoners tellen in 2030 en 165 miljoen in 2050.

‘Als het vruchtbaarheidscijfer echter daalt tot 1,6 kinderen per vrouw in 2042, zullen er in 2030 117 miljoen Egyptenaren zijn en 139 miljoen in 2050’, zegt Najwa Samak, voormalig hoofd van het departement economie aan de Universiteit van Caïro.

Volgens Samak is de snelle bevolkingsgroei in Egypte belastend voor de nationale economie en een grote uitdaging voor de ontwikkelingsinspanningen van het land. Ze is dan ook pleitbezorger voor gezamenlijke inspanningen van alle sectoren van de Egyptische samenleving, waaronder maatschappelijke organisaties, de media en overheidsinstellingen, om de bevolkingsgroei onder controle te houden.

Hulpbronnen onder druk

Als econoom weet Samak dat mensen voor elk land een belangrijke productiefactor zijn en dat bevolkingsgroei een zegen kan zijn als het gebruikt wordt om de productie en het nationaal inkomen te verhogen. In het geval van Egypte groeit de bevolking echter sneller dan de economie, waardoor de hulpbronnen van het land onder druk komen te staan.

‘Het analfabetisme van vrouwen is een van de belangrijkste redenen voor het hoge vruchtbaarheidscijfer in Egypte.’
Hussein Abdelaziz (professor statistiek)

Daarom vindt ze dat gezinsplanning cruciaal is. Het Chinese model van eenkindgezinnen vindt ze echter niet het antwoord. ‘Dit model kan leiden tot psychologische schade voor gezinnen en kinderen’, zegt ze.

Eerder wil ze zien dat er wordt ingezet op het uitroeien van analfabetisme en het verbeteren van de levensstandaard voor arme gezinnen. Dit kan helpen om het bewustzijn van de bevolking over de uitdagingen van een ongebreidelde bevolkingsgroei te vergroten en het ook mogelijk maken voor gezinnen om weloverwogen keuzes te maken over het aantal kinderen dat ze voorbrengen.

Onderwijs voor meisjes en vrouwen

Hussein Abdelaziz, professor statistiek aan de Universiteit van Caïro, zegt dat de Egyptische regering ernaar streeft om het vruchtbaarheidscijfer de komende jaren terug te brengen van 2,8 naar 1,6 kinderen per vrouw. Ook volgens hem is een ongecontroleerde bevolkingsgroei een grote uitdaging voor de ontwikkelingsinspanningen van de staat en put het de hulpbronnen van het land uit.

‘Het analfabetisme van vrouwen is een van de belangrijkste redenen voor het hoge vruchtbaarheidscijfer in Egypte’, zegt Abdulaziz. Volgens hem zijn er dorpen in Egypte waar het analfabetisme onder meisjes tot 50% bedraagt. Hij roept op tot empowerment van vrouwen door onderwijs om het probleem van de bevolkingsgroei aan te pakken.

Ondanks de uitdagingen ziet de professor ook hoop in een aantal regio’s (gouvernementen) die al positieve indicatoren voor bevolkingsgroei hebben kunnen laten zien. In Port Said en Alexandrië, zijn de vruchtbaarheidscijfers respectievelijk 1,8 en 2,1 kinderen per vrouw. Dat zijn cijfers die gelijk zijn aan de vruchtbaarheidscijfers in ontwikkelde landen, legt hij uit.

Volgens Abdulaziz werkt de Egyptische regering eraan om het vruchtbaarheidscijfer te verlagen door onder meer diensten rond gezinsplanning aan te bieden en de toegang tot onderwijs te verbeteren.